«Tο σώμα, τα ρούχα και το σπίτι είναι τα
τρία δέρματα του ανθρώπου. Γι” αυτό η αρχιτεκτονική του σπιτιού πρέπει
να είναι εναρμονισμένη με τη Φύση, να αποτελεί γέφυρα ανάμεσα στη
δημιουργία και στον άνθρωπο». Έτσι περιέγραφε την αρχιτεκτονική του
φιλοσοφία ο ίδιος ο Aυστριακός καλλιτέχνης και πρωτοπόρος οικολόγος Φριντενσράιχ Χουντερτβάσερ.
Γεννήθηκε ως
Friedrich Stowasser από μία εβραϊκή οικογένεια στην Βιέννη, και πριν καν
συμπληρώσει τα 20 είχε χάσει όλους τους συγγενείς από την πλευρά της
μητέρας του στο Ολοκαύτωμα. Παρακολούθησε για σύντομο διάστημα την Σχολή
Καλών Τεχνών Βιέννης το 1948, ενώ κατά το τέλος της δεκαετίας του ’40,
παρήγαγε τα πρώτα του έργα.
Αν και ο
Χουντερτβάσερ κέρδισε αρχικά την αναγνώριση του διαμέσου των ζωγραφικών
έργων του, τιμάται σήμερα για την αρχιτεκτονική κληρονομιά του. Τα κτήρια που
σχεδίασε, χαρακτηρίζονται από επαναστατικό σχεδιασμό, που
συμπεριλαμβάνουν φυσικά στοιχεία του περιβάλλοντος, αλλά και την χρήση
ακανόνιστων μορφών. Το Hundertwasserhaus, («Σπίτι του Χουντερτβάσερ«) είναι ένα συγκρότημα διαμερισμάτων για χαμηλόμισθους στην Βιέννη, έχει πατώματα κυματιστής επιφανείας («ένα ασυνεχές πάτωμα είναι μελωδία για τα πόδια«),
η ταράτσα είναι καλυμμένη με χώμα και γρασίδι, υπάρχουν δέντρα που
φύονται στο εσωτερικό των δωματίων, όπου τα κλαδιά τους βγαίνουν από τα
παράθυρα. Αρνήθηκε επίμονα να πληρωθεί για το Hundertwasserhaus,
δηλώνοντας πως άξιζε τον κόπο, ώστε «να αποφευχθεί να χτιστεί κάτι άσχημο εδω πέρα«.
Η χρωματική
ποικιλία, τα θρυλικά «ζωντανά» πατώματα με τις φυσικές προεξοχές, η
έλλειψη επιπέδων και η αντικατάσταση της ευθείας γραμμής από καμπύλες, ο
αποκλεισμός του τετραγώνου, η δενδροφύτευση της ταράτσας, τα
διαφορετικού σχήματος και πολλά παράθυρα είναι τα χαρακτηριστικά της
δικής του αρχιτεκτονικής. Θέλει τα κτίρια που σχεδιάζει να μοιάζουν σαν
να ξεφυτρώνουν από τη γη, να είναι συνέχεια της Φύσης. Το 1958, στο
Μανιφέστο του μιλάει και για το «ανθρώπινο δικαίωμα» να διαμορφώνει ο
καθένας μόνος του την πρόσοψη του σπιτιού του, «όπως του ταιριάζει, έως
εκεί που φτάνει το χέρι του», καθώς επίσης και για το δικαίωμα να έχουν
όλοι παράθυρα, «ώστε να μπορούν να ακουμπάνε στα περβάζια τους».
Προέτρεπε μάλιστα τους πολίτες σε αντίσταση μέσω της προσωπικής
παρέμβασης, αφού θα είναι καλύτερη από τον ψυχικό θάνατο μέσα σε όμοια,
άψυχα, γκρίζα, προκατασκευασμένα σπίτια, που μοιάζουν με κελιά φυλακών:
«Αγνοήστε διαταγές οι οποίες απαγορεύουν ή περιορίζουν αυτό το
δικαίωμα». Καλούσε τους πολίτες να φυτέψουν δέντρα στους δρόμους των
πόλεων και στις στέγες των σπιτιών, «ώστε να μπορούμε να αναπνεύσουμε
ξανά τον αέρα του δάσους». Έδινε τόση σημασία στο θέμα αυτό ώστε πίστευε
πως «η σχέση ανθρώπου – δέντρου πρέπει να πάρει θρησκευτικές
διαστάσεις». Το απόφθεγμα του «πρέπει να επιστρέψουμε στη Φύση τα εδάφη
τα οποία της αφαιρέσαμε παράνομα», είναι ίσως ό,τι πιο δραματικό και
επιγραμματικό απ” όσα διατύπωσε κατά καιρούς.
