Η μάχη για το νερό

Οι εντεινόμενες διεθνείς γεωπολιτικές έριδες για τους φυσικούς πόρους έχουν μετατρέψει ορισμένους στρατηγικούς πόρους σε μηχανές ανταγωνισμού.
Οι διεθνικοί υδάτινοι πόροι έχουν καταστεί μία πολύ ενεργή πηγή εντάσεων και συγκρούσεων, πυροδοτώντας ανταγωνισμούς σε κατασκευές φραγμάτων και εκκλήσεις στα Ηνωμένα Έθνη να αναγνωρίσουν ότι το νερό εγείρει σοβαρά ζητήματα ασφάλειας. Το νερό είναι διαφορετικό από τις υπόλοιπους φυσικούς πόρους. Εξάλλου, υπάρχουν πολλά υποκατάστατα για πολλούς φυσικούς πόρους, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου, αλλά κανένα για το νερό.

Τα κράτη δεν μπορούν να εισάγουν νερό, όπως εισάγουν ορυκτά καύσιμα, μεταλλεύματα, ψάρια ή ξυλεία.  Είναι πιο βαρύ από το πετρέλαιο, πολύ ακριβή η μεταφορά του σε μακρινές αποστάσεις ακόμη και μέσω αγωγού (θα απαιτούνταν μεγάλες, ενεργοβόρες αντλίες). Το παράδοξο με το νερό είναι ότι συντηρεί τη ζωή αλλά επίσης μπορεί να προκαλέσει τον θάνατο όταν μεταφέρει θανατηφόρα μικρόβια ή παίρνει τη μορφή τσουνάμι, καταιγίδας ή τυφώνα. Πολλές από τις μεγάλες φυσικές καταστροφές της εποχής μας  - περιλαμβανομένης της καταστροφής στη Φουκουσίμα το 2011 -  σχετίζονται με το νερό.

Η υπερθέρμανση του πλανήτη σημαίνει μεγάλη πίεση για τις πηγές πόσιμου νερού - ακόμη και καθώς η στάθμη των ωκεανών ανεβαίνει και οι καταιγίδες και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα αυξάνονται σε ένταση και σε συχνότητα. Η πρόσβαση σε πόσιμο νερό αποτελεί σημαντικό πρόβλημα σε πολλά σημεία του πλανήτη. Σήμερα, ο παγκόσμιος πληθυσμός ξεπερνά τα επτά δισεκατομμύρια ανθρώπους αλλά εκείνος των εκτρεφόμενων ζώων ξεπερνά τα 150 δισεκατομμύρια. Το άμεσο οικολογικό αποτύπωμα των εκτρεφόμενων ζώων είναι μεγαλύτερο από εκείνο του ανθρώπινου πληθυσμού και η αύξηση στην παγκόσμια κατανάλωση κρέατος συνιστά από μόνη της κίνδυνο για το νερό.

Οι πολιτικοί και οικονομικοί πόλεμοι γύρω από το νερό έχουν ήδη ξεκινήσει σε ορισμένες περιφέρειες και αφορούν στην κατασκευή φραγμάτων σε διεθνείς ποταμούς και σε εξαναγκαστική διπλωματία προκειμένου να αποτραπούν τέτοιου είδους έργα. Παράδειγμα ο σιωπηλός πόλεμος που ξεκίνησε από την κατασκευή φράγματος στον Μπλε Νείλο από την Αιθιοπία και τις απειλές της Αιγύπτου για άμεσα ή έμμεσα στρατιωτικά αντίποινα. Μία έκθεση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών προειδοποίησε τον περασμένο χρόνο ότι η χρήση του νερού ως μέσο πολέμου αλλά και ως όπλο στα χέρια τρομοκρατών θα γίνει πιο έντονη μέσα στην επόμενη δεκαετία σε ορισμένες περιφέρειες. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ το κατατάσσει στο επίκεντρο της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.

Σε πολλές χώρες η μή επαρκής διαθεσιμότητα νερού επηρεάζει τις αποφάσεις για κατασκευή νέων βιομηχανικών εγκαταστάσεων και ηλεκτροπαραγωγικών σταθμών. Τέτοιο περιορισμοί, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, κοστίζουν στην Κίνα το 2,3% του ΑΕΠ της. Και η Κίνα δεν ανήκει στις χώρες που αντιμετωπίζουν πρόβλημα με το νερό. Εκείνες που αντιμετωπίζουν πρόβλημα, από τη Νότιο Κορέα και την Ινδία μέχρι την Αίγυπτο και το Ισραήλ έχουν έρθει αντιμέτωπες με μεγαλύτερα προβλήματα. Αυτές οι χώρες έχουν ήδη καταλάβει ότι το νερό είναι ένας ανανεώσιμος αλλά σε περιορισμένη ποσότητα φυσικός πόρος.

Η ζήτηση για το νερό αυξάνεται όχι μόνο εξαιτίας της οικονομικής και δημογραφικής ανάπτυξης και των μεγαλύτερων ενεργειακών απαιτήσεων αλλά και εξαιτίας του γεγονότος ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός παχαίνει. Βαρύτεροι πολίτες ισοδυναμούν σε μεγαλύτερες απαιτήσεις σε φυσικούς πόρους, ειδικά σε νερό. Πολλοί επενδυτές αντιμετωπίζουν πια το νερό ως το νέο πετρέλαιο. Οι ελλείψεις σε νερό θα ενταθούν και θα εξαπλωθούν και οι πολίτες θα πρέπει να πληρώνουν περισσότερα για να έχουν πρόσβαση σε αυτό. Όπως συμβαίνει με το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, η βιομηχανία του νερού θα πρέπει να υιοθετήσει όλες τις αντισυμβατικές εναλλακτικές, όπως η ανακύκλωση των απόνερων και η αφαλάτωση του θαλασσινού νερού. Κοντολογίς, θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα της έλλειψης πόσιμου νερού σαν να εξαρτάται η ζωή μας από αυτό - κάτι που είναι και αλήθεια.

*Ο Brahma Chellaney είναι καθηγητής στρατηγικών σπουδών στο Κέντρο Πολιτικών Ερευνών με έδρα το Νέο Δελχί.(ΒΗΜΑ)

THE CURIOSITY OF CAT

ntokoumentagr.blogspot.gr