Σήμερα θα σας πούμε μια ωραία ιστοριούλα που ξεκίνησε σχεδόν 11 χρόνια
πριν. Ήταν ένας νέος, με το όνομα Ladar Levison, φοιτητής πληροφορικής,
που αποφάσισε να προσπαθήσει να δημιουργήσει έναν κώδικα1 για την
αποστολή και λήψη email με μέγιστη ασφάλεια. Δύο – τρία χρόνια αργότερα
και 10.000 ώρες προγραμματισμού από αυτόν και μερικούς φίλους του, ο
Ladar Levison κατόρθωσε και…δημιούργησε μία υπηρεσία email, που
ονομαζόταν Lavabit.
Ήταν μία υπηρεσία σαν το hotmail, το gmail ή κάθε λογαριασμό email που χρησιμοποιείτε και εσείς. Με μία διαφορά:
Ο κώδικάς του ήταν τόσο καλογραμμένος και πρωτότυπος, που προσέφερε στο χρήστη μέγιστη ασφάλεια κατά της κλοπής ή λαθρανάγνωσης των μηνυμάτων που έστελνε. Με πολλαπλά επίπεδα κρυπτογράφησης, ούτε ο ίδιος ο Levison ή οι υπάλληλοι της εταιρίας του που είχαν πρόσβαση στους servers (τους υπολογιστές που αποθηκεύονται και διακινούνται όλα τα δεδομένα) δεν μπορούσαν να αποκρυπτογραφήσουν σε κείμενο όσα οι χρήστες της ίδιας τους της υπηρεσίας έστελναν.
Χρόνο με το χρόνο, η υπηρεσία αυτή γνώριζε μεγάλη επιτυχία. Ο Levison προσέφερε δύο συνδρομές. Μία δωρεάν (όπως π.χ. το gmail) όπου ο καθένας μπορούσε να δημιουργήσει έναν λογαριασμό και να στέλνει και να λαμβάνει mail. Και μία επί πληρωμή: με 10 – 20 δολάρια το χρόνο περίπου, απολάμβανε περισσότερο αποθηκευτικό χώρο και μία σειρά επιπλέον υπηρεσιών.
Η δωρεάν υπηρεσία είχε φτάσει πέρσι τους 400.000 συνδρομητές, ενώ η επί πληρωμή τους 10.000, με 100.000 δολάρια τζίρο ετησίως. Εξαιρετική επίδοση για μία μικρή, σχεδόν ατομική επιχείρηση. Η επιτυχία της; Σε όλους τους χρήστες της, δωρεάν και επί πληρωμή, προσέφερε τη μέγιστη ασφάλεια που μία υπηρεσία ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μπορεί να προσφέρει.
Όλα αυτά, μέχρι το τέλος Αυγούστου.
Ήταν μερικές εβδομάδες μετά από όταν αποκαλύφθηκε η διαρροή Σνόουντεν: του αμερικανού πράκτορα της κρατικής NSA των ΗΠΑ, ο οποίος αποκάλυψε ένα απίστευτα μεγάλο δίκτυο παρακολούθησης ακόμα και των Ευρωπαίων πρωθυπουργών και αρχηγών κρατών!
Ο Έντουαρντ Σνόουντεν, είχε χρησιμοποιήσει το δωρεάν λογαριασμό που είχε ανοίξει στη Lavabit edsnowden @ lavabit.com και από εκεί, είχε στείλει τα στοιχεία της καταγγελίας του σε απροσδιόριστους μέχρι σήμερα παραλήπτες.
Ο Πατριωτικός Νόμος (Patriot Act 2001) που θέσπισαν οι ΗΠΑ το 2001 μετά την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους, είναι ευρύτατος: από μεγάλα πράγματα (περιέχει διατάξεις που επιτρέπουν στις ΗΠΑ να δημιουργεί στρατόπεδα συγκέντρωσης και βασανισμού όπως το Γουαντάναμο ή να συλλαμβάνει και να κρατά για χρόνια χωρίς δίκη ή αποδεικτικά στοιχεία υπόπτους που κατηγορούνται για εμπλοκή σε τρομοκρατικές επιθέσεις που έγιναν ή σχεδιάζονταν να γίνουν), μέχρι μικρά. Ή, τελικά, όχι και τόσο μικρά…
Κατά τις διατάξεις του Πατριωτικού Νόμου των ΗΠΑ, το κράτος και οι μυστικές υπηρεσίες ή το FBI, αν επικαλεστεί κίνδυνο τρομοκρατίας, μπορεί να κάνει σχεδόν οτιδήποτε χωρίς να τηρήσει καμία νομοθεσία ή τους στοιχειώδεις κανόνες διεθνούς και αμερικανικού δικαίου.
Θεωρεί ουσιαστικά όλους τους πολίτες ως εν δυνάμει ύποπτους, και μπορεί να τους παρακολουθήσει ή να εισβάλλει πλήρως στην ιδιωτική τους ζωή.
Τα στοιχεία που συλλέγονται δεν τα γνωρίζει κανένας, όπως κανένας κοινός θνητός δεν μπορεί να γνωρίζει την πραγματική χρήση τους: ποιος μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο π.χ., βιομηχανικής κατασκοπείας; Πολιτικής ίντριγκας; Ξεκαθαρίσματος λογαριασμών;
Η παρακολούθηση ηγετών και πολιτικών άλλων κρατών, άλλωστε, επιβεβαιώθηκε και με τη βούλα – κι ας μην άνοιξε μύτη.
Ας επανέλθουμε στον Ladar Levison. Λίγες ώρες μετά την αποκάλυψη ότι ο Σνόουντεν χρησιμοποίησε λογαριασμό email της Lavabit, οι Ομοσπονδιακοί άρχισαν να πιέζουν τον Levison να παραδώσει, ουσιαστικά, τα κλειδιά της επιχείρησής του. Όχι μόνο για το λογαριασμό του Σνόουντεν, αλλά και για τους 410.000 περίπου πελάτες του. Και όχι με κάποια συγκεκριμένη κατηγορία ή υποψία, αλλά έτσι, για να άρουν το απόρρητο της υπηρεσίας του που, στην πραγματικότητα, προστατεύεται από το αμερικανικό σύνταγμα…
Και τι ζητάνε οι αθεόφοβοι (κάτι που προβλέπει ο Patriot Act); Να εγκαταστήσουν υπολογιστικά συστήματα παράλληλα με αυτά της εταιρίας του, ώστε ό,τι περνά από τους server της Lavabit, να «αντιγράφεται» από τους server των αμερικανών κατασκόπων, μαζί με τους κωδικούς και τα κλειδιά κρυπτογράφησης. Με αυτό τον τρόπο, η ασφαλής επικοινωνία η οποία αποτελούσε το βασικό πλεονέκτημα της υπηρεσίας που προσέφερε, πάει περίπατο.
Και αυτό παρά το ότι, σύμφωνα με όσα διέρρευσαν στον αμερικανικό Τύπο, ο Levison είχε συμμορφωθεί με 20 τουλάχιστον εντολές άρσης απορρήτου για συγκεκριμένες επικοινωνίες με δικαστική εντολή. Δεν ήταν, δηλαδή, απρόθυμος να συμμορφωθεί με τα Δικαστήρια όταν του έδιναν εντολή για έναν ύποπτο ή μια ύποπτη πράξη.
Αλλά, γιατί για όλους; Και οι 410.000 πελάτες του ήταν ύποπτοι; Και ύποπτη και όλη η επικοινωνία τους; Ακόμα και στην φιλενάδα τους, για παράδειγμα;
Το κερασάκι στην τούρτα; Ο Patriot Act απαγορεύει στον Levison και το δικηγόρο του να αποκαλύψουν οτιδήποτε έχει σχέση με τις εντολές ή τις προσταγές που έχει πάρει από τους αμερικανούς πράκτορες. Απαγορεύεται να δημοσιοποιήσει για ποιο πράγμα κατηγορείται, για ποιο πράγμα ασκούνται διώξεις εναντίον του, τι ζητάνε οι περιοριστικές εντολές για την λειτουργία της επιχείρησής του, για ποιους πελάτες του ζητείται οποιαδήποτε δράση.
Έτσι, όπως ο ίδιος έγραψε σε μία ανακοίνωση που ανήρτησε στην πρώτη (και μοναδική, πλέον) σελίδα του site του, αποφάσισε να βάλει λουκέτο στη Lavabit παρά τη ραγδαία της ανάπτυξη και την σημαντική κερδοφορία της, προκειμένου να μην αναγκαστεί να συμμορφωθεί με την εντολή μυστικής παρακολούθησης χωρίς αιτία όλων, και των 410.000 πελατών του.
Τι λέει ο ίδιος;
«Αναγκάστηκα να πάρω μία δύσκολη απόφαση: να εμπλακώ στη διάπραξη εγκλημάτων εναντίον αμερικανών πολιτών ή να πετάξω δέκα σχεδόν χρόνια σκληρής δουλειάς κλείνοντας το Lavabit. Μετά από έντονη αναζήτηση μέσα μου, αποφάσισα να τερματίσω τις εργασίες. Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας τα στοιχεία που οδήγησαν στην απόφασή μου. Δεν μπορών. Πιστεύω ότι δικαιούστε να γνωρίζετε τι ακριβώς συμβαίνει: η Πρώτη Τροπολογία2 υποτίθεται ότι μου εγγυάται την ελευθερία του λόγου για καταστάσεις όπως αυτή. Δυστυχώς, το Κογκρέσο έχει ψηφίσει νόμους που λένε άλλα. Όπως έχουν έρθει τα πράγματα, δεν μπορώ να μοιραστώ μαζί σας την εμπειρία που έζησα τις τελευταίες έξι εβδομάδες, παρά το γεγονός ότι έχω υποβάλλει δύο φορές νομίμως τα σχετικά αιτήματα».
Ο Levison έχει ήδη ξεκινήσει νομική μάχη κατά του αμερικανικού κράτους για την πρακτική αυτή απέναντι στην εταιρία του, τους πελάτες της και την ιδιωτικότητα των αμερικανών πολιτών. Μάλιστα, συγκεντρώθηκε ήδη το ποσό των 140.000 δολαρίων για τις ανάγκες της μάχης αυτής που και χρονοβόρα θα είναι και πολυέξοδη.
Και, όπως ο ίδιος καταλήγει στην ανακοίνωσή του; «Η εμπειρία αυτή μου έδωσε ένα μεγάλο μάθημα: χωρίς κοινοβουλευτική δράση (congressional action) ή μία ισχυρή δικαστική εκπροσώπηση, θα συνιστούσα να μην εμπιστεύεται κανείς τα προσωπικά του δεδομένα σε εταιρίες με φυσικούς δεσμούς με της ΗΠΑ».
Δυστυχώς, δεν είναι μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες, αφού αντίστοιχες πρακτικές ακολουθούν πλέον, με ή χωρίς «πατριωτικούς νόμους», όλες σχεδόν οι ευρωπαϊκές χώρες – και όχι μόνο.
Η παρακολούθηση όλων των δεδομένων, των επικοινωνιών, των συνομιλιών, των email, των site που επισκέπτεστε, των άρθρων που διαβάζετε, των εικόνων που βλέπετε, των σχολίων που κάνετε στο internet, στο τηλέφωνό σας, οπουδήποτε, έχει ξεφύγει πλέον από κάθε όριο.
Οι αμερικανικές και όχι μόνο υπηρεσίες πληροφοριών έχουν υποχρεώσει τόσο τους Internet Service Providers (ISP – τους παρόχους συνδέσεων ίντερνετ) όσο και τις μεγάλες εταιρίες που δραστηριοποιούνται στο διαδίκτυο και τις επικοινωνίες (μηχανές αναζήτησης, μεγάλα ΜΜΕ, υπηρεσίες email και αποθήκευσης δεδομένων κλπ.) να εγκαθιστούν μηχανήματα στο δικό τους χώρο για παράλληλη, απρόσκοπτη και ανεξέλεγκτη παρακολούθηση οποιουδήποτε χρήστη. Χωρίς οποιαδήποτε αιτία. Χωρίς δικαστική εντολή. Χωρίς δικαστική εποπτεία.
Χωρίς να θέλουμε να γίνουμε οπαδοί των θεωριών διεθνών συνομωσιών, μεταξύ κυβερνήσεων ή, καλύτερα, των μεγάλων διεθνών συμφερόντων και κλικών που χειρίζονται και ελέγχουν τις κυβερνήσεις επικρατεί ομερτά. Ακόμα και όταν αποκαλύψεις όπως του Έντουαρτ Σνόουντεν απέδειξαν ότι και οι πλανητάρχες, μικροί και μεγάλοι, παρακολουθούν ο ένας τον άλλο.
Θα πει κανείς ως αντιπαράθεση στην ιστοριούλα αυτή, «εγώ τι έχω να φοβάμαι; Είμαι νόμιμος, δεν παρανομώ, είμαι καλός πολίτης. Τι έχουν να μου κάνουν εμένα;».
Είναι έτσι; Τι σημαίνει τελικά «νόμιμος», ας πούμε, στην Ελλάδα του 2013; Είναι αυτός που τηρεί την ελληνική νομοθεσία; Μα, καθημερινά κατασκευάζονται νόμοι – εκτρώματα, παράλογοι, που καταπατούν ακόμα και το Σύνταγμα της χώρας που τείνει να μετατραπεί σε κουρελόχαρτο. Ποια έννοια δικαίου, ποια δικαιώματα του πολίτη, του εργαζόμενου, του ανήμπορου προστατεύονται από τη νομοθεσία; Και η καταπάτηση των παράνομων στην πραγματικότητα νόμων, συνιστά παρανομία; Ή αποτελεί υποχρέωση των πολιτών η προσπάθεια δημοκρατικής ανατροπής και διεκδίκησης άλλων νόμων, άλλων διατάξεων, άλλων αποφάσεων που θα γράφονται προς όφελός του;
Όμως, η δράση και η αντίδραση, δεν μπορεί να καταπολεμηθεί από αυτούς που θέλουν τη διατήρηση ή και επέκταση της πολιτικής αυτής και έχουν παράλληλα και τα εργαλεία για να καταστείλουν την όποια αντίδραση;
Η «Αραβική Άνοιξη»3, το κίνημα «Occupy Wall Street», οι αντιδράσεις των εκατοντάδων χιλιάδων στην Πλατεία Συντάγματος, ξεκίνησαν από το διαδίκτυο.
Άλλες αυθόρμητα, άλλες με ύποπτες σπίθες.
Στην πρώτη περίπτωση, ένας μαζικός έλεγχος των επικοινωνιών μπορεί, με τους κατάλληλους χειρισμούς, να οδηγήσει την κρίσιμη μάζα των πολιτών εκεί όπου επιθυμεί, στη δεύτερη περίπτωση, η αμεσότητα του μέσου και η ταχύτητά του μπόρεσαν να συντονίσουν μία αντίδραση που μπορεί να ξεκίνησε από μια παρέα που κουβέντιαζε στο Facebook.
Αλήθεια, τι θα σημάνει μία εκτεταμένη παρακολούθηση ή ένας πλήρης και ασφυκτικός έλεγχος του διαδικτύου, όπου οδηγούμαστε; Μήπως στον εντοπισμό, τις πιέσεις, ακόμα και τη σύλληψη με γελλοίες δικαιολογίες αυτών που έβαλαν τη σπίθα για να ανάψει η φλόγα της αντίδρασης; Της διαδήλωσης; Της διαμαρτυρίας;
Και αυτό, είναι μόνο ένα παράδειγμα. Εφιαλτικό, όμως…
Διαβάστε το 1984 του Όργουελ. Αν και εκδόθηκε το 1989 και ίσως η ιστορία του να θεωρείται ήδη παρωχημένη για τις εξελίξεις, θα σας βάλει σίγουρα σε σκέψεις τι μπορεί να προκαλέσει ακόμα και για τους «φιλήσυχους», «νομοταγείς» πολίτες η κυριαρχία των πολιτικών που προκάλεσαν να εκτυλιχθεί η ιστοριούλα που σας διηγηθήκαμε σήμερα.
1 Κώδικας αποκαλείται η βάση ενός προγράμματος ή μίας υπηρεσίας υπολογιστή ή διαδικτύου.
2 Η λεγόμενη ως Πρώτη Τροπολογία του Αμερικανικού Συντάγματος αφορά την ελευθερία του Τύπου και της έκφρασης και καθιερώθηκε το 1791: Λέει ότι το Κογκρέσο δεν θα εγκρίνει νόμο που θα υποστηρίζει την εγκαθίδρυση θρησκείας ή που θα απαγορεύει την ελεύθερη θρησκευτική λατρεία ή που θα περιορίζει την ελευθερία του λόγου ή του τύπου ή το δικαίωμα του λαού να συνέρχεται ειρηνικά και να αιτείται στην Κυβέρνηση σχετικά με την ικανοποίηση παραπόνων του.
3 Δεν θεωρούμε ότι η Αραβική Άνοιξη έχει τα ίδια χαρακτηριστικά ή την ίδια εντιμότητα με, π.χ., την ελληνική εξέγερση της Πλατείας Συντάγματος κατά των μνημονίων. Αποτελούν όμως όλα χαρακτηριστικά μίας νέας μορφής οργάνωσης αντίδρασης.
ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
http://lavabit.com/
http://www.theguardian.com/world/2013/aug/22/lavabit-founder-us-surveillance-snowden
http://arstechnica.com/tech-policy/2013/08/how-might-the-feds-have-snooped-on-lavabit/
http://www.techdirt.com/articles/20130816/14533924213/feds-threaten-to-arrest-lavabit-founder-shutting-down-his-service.shtml
http://en.wikipedia.org/wiki/Lavabit
http://el.wikipedia.org/wiki/1984_%28%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF%29
ΔΕΙΤΕ:
«The Matrix» (1999)
http://el.wikipedia.org/wiki/The_Matrix
Dark City (1998)
http://www.imdb.com/title/tt0118929/
The Truman Show (1998)
http://www.imdb.com/title/tt0120382/
Του Γιάννη Ανδριώτη στο corfupress
ntokoumentagr.blogspot.gr
