Αν και κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά πόσες ιστοσελίδες υπάρχουν σε ολόκληρο τον παγκόσμιο ιστό αυτή τη στιγμή, οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για περισσότερες από 14 δισεκατομμύρια. Παρόλα αυτά, ο Ούγγρος φυσικός Albert-László Barabási βρήκε πως, ακριβώς όπως συμβαίνει και με τους ηθοποιούς του Χόλυγουντ και τον Κέβιν Μπέικον, οι ιστοσελίδες έχουν κι αυτές τους δικούς τους βαθμούς διαχωρισμού. Μόνο που εδώ δεν είναι μόνο 6, αλλά 19.
Τί ακριβώς σημαίνει αυτό; Σύμφωνα με τα ευρήματα του Barabási, μπορείς ξεκινώντας από κάθε μία από τις σελίδες του παγκόσμιου ιστού να βρεθείς σε οποιαδήποτε άλλη με 19 κλικ ή λιγότερα.Πιο συγκεκριμένα, στην εξομοίωση του web που δημιούργησε για να κατανοήσει την δομή του, βρήκε ότι από το 1 τρισεκατομμύριο εγγράφων που απαρτίζουν τον παγκόσμιο ιστό (τα 14 δις σελίδων συν τα έγγραφα, εικόνες κ.α. που τις συνθέτουν), η μεγάλη πλειοψηφία είναι ελάχιστα συνδεδεμένη, οδηγώντας ίσως σε μερικές μόνο άλλες σελίδες και έγγραφα.
Κατανεμημένη σε όλο το εύρος του παγκόσμιου ιστού, ωστόσο, βρίσκεται μια μειοψηφία σελίδων που έχουν μεγάλο βαθμό συνδεσιμότητας και χρησιμοποιούνται για την «μετακίνηση» από το ένα σημείο του ιστού στο άλλο. Όπως ίσως ήδη μαντέψατε, τα κομβικά αυτά σημεία δεν είναι άλλα από τις μηχανές αναζήτησης και τους διάφορους διαδικτυακούς καταλόγους. Αυτοί λειτουργούν ως οι «Κέβιν Μπέικον» του διαδικτύου, επιτρέποντάς μας να πλοηγηθούμε από τις περισσότερες περιοχές του ιστού προς τις περισσότερες άλλες μέσα σε λιγότερα από 19 κλικ.
Ο Barabási εξηγεί πως η σύνδεση μεταξύ των σελίδων δεν γίνεται με τυχαίο τρόπο αλλά αντικατοπτρίζει τις κοινότητες που σχηματίζουν οι άνθρωποι τόσο στην online όσο και στην offline ζωή τους: «Οργανώνονται σε μια αλληλοσυνδεμένη ιεραρχία θεμάτων που περιλαμβάνουν τον τόπο, την χώρα και την θεματική περιοχή».Η ανάλυσή του, μάλιστα, έδειξε πως ανεξάρτητα με το πόσο θα μεγαλώσει στο μέλλον το διαδίκτυο, ο κανόνας των 19 κλικ θα εξακολουθήσει να ισχύει. Θεωρεί, ωστόσο, πως το γεγονός αυτό αποκαλύπτει προβλήματα ασφάλειας του διαδικτύου, αφού αν κάποιος κατάφερνε να αποκόψει έναν σχετικά μικρό αριθμό βασικών κόμβων, θα μπορούσε να καταστήσει αδύνατη την μετακίνηση από τη μία περιοχή του παγκόσμιου ιστού σε μια άλλη.
Φυσικά, αυτοί οι κρίσιμοι κόμβοι αποτελούν μερικά από τα πιο καλά προστατευμένα μέρη του διαδικτύου – παρόλα αυτά, τα ευρήματα δεν παύουν να επισημαίνουν την σημασία που έχουν μερικές σελίδες που βρίσκονται σε θέσεις-κλειδιά.
Six Degreesof Separation: Αποδίδεται στα ελληνικά ως «Έξι βαθμοί διαχωρισμού» ή «Έξι βαθμοί απόστασης» ή «Έξι βήματα απόσταση»
Η απαρχή της θεωρίας αυτής συναντάται στη διατριβή του Michael Gurevich, την οποία εκπόνησε το 1961 στο M.I.T. υπό την επίβλεψη του καθηγητή IthieldeSolaPool και αφορούσε στη δομή των κοινωνικών δικτύων (Gurevich, M. (1961) The Social Structure of Acquaintanceship Networks, Cambridge, MA: MIT Press). Τα συμπεράσματα της διατριβής αυτής προεκτάθηκαν σε μια μελέτη των deSola και του μαθηματικού ManfredKochen, η οποία όμως κυκλοφορούσε μόνο εντός των ακαδημαϊκών κύκλων και παρέμεινε για πολλά χρόνια αδημοσίευτη, εφόσον δεν μπορούσαν να καταλήξουν σε μια ικανοποιητική εξίσωση που να περιγράφει την πολυπλοκότητα των συνδέσεων που διέπουν την κοινωνία (deSolaPool, Ithiel, Kochen, Manfred (1978-1979) «Contactsandinfluence» SocialNetworks 1(1): 5-51) .
Σ’ αυτά τα έργα βασίστηκε ο κοινωνικός ψυχολόγος Στάνλεϊ Mίλγκραμ, ο οποίος διατύπωσε τη θεωρία του «Το πρόβλημα του μικρού κόσμου», το 1967 (StanleyMilgram, «TheSmallWorldProblem«, PsychologyToday, 1967, Vol. 2, 60-67). OMίλγκραμ έστειλε σε δεκάδες ανθρώπους γράμματα με κάποιον άγνωστο παραλήπτη, ο οποίος ζούσε σε άλλη πολιτεία (κι επίσης κάποια στοιχεία όπως τόπος κατοικίας, επάγγελμα, κτλ.), ζητώντας τους να προωθήσουν την επιστολή σε κάποιον που ίσως να βρίσκεται πιο κοντά στο στόχο. Όπως έδειξε το πείραμα, τα γράμματα χρειάστηκε να κάνουν έξι «στάσεις» – κατά μέσο όρο – πριν φθάσουν στον τελικό τους προορισμό. Έτσι απέκτησε το όνομά της: SixDegreesofSeparation.
Η θεωρία μας λέει πως απέχουμε ένα «βήμα» (βαθμό) από τον κάθε άνθρωπο που γνωρίζουμε. Οι γνωστοί του φίλου μας, τους οποίους δε γνωρίζουμε, έχουν «απόσταση» δύο «βήματα» από μας. Οι γνωστοί αυτών έχουν «απόσταση» τρία «βήματα» κ.ο.κ. Έτσι, όλοι οι άνθρωποι συνδέονται με όλους τους υπόλοιπους με – κατά μέσο όρο – το πολύ έξι «βήματα». Αποτελούμε, δηλαδή, όλοι μας ένα δίκτυο με εξαιρετικά μεγάλο πλήθος «σταθμών», αλλά και «συνδέσμων» – σχέσεων αλληλεπίδρασης, έτσι ώστε να μπορείς να ξεκινήσεις από κάπου με κάποιον συγκεκριμένο προορισμό, που μπορείς να φτάσεις με μια διαδρομή για την οποία θα χρειαστεί να «διασχίσεις» το πολύ έξι «σταθμούς» απλώς βρίσκοντας τις κατάλληλες συνδέσεις.
Στην ιδέα αυτή βασίστηκε (εκτός απ’ τον έλεγχο) και δημιουργία των social networks, τα οποία έχουν γίνει ιδιαίτερα δημοφιλή. Πριν το facebook υπήρχαν διάφορα άλλα, όπως τα Six Degrees, η πρώτη ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης, η οποία λειτούργησε την περίοδο 1997-2001 και το Friendster ή τα Ryze, LinkedIn και Spoke, τα οποία είναι αφιερωμένα στην επαγγελματική δικτύωση, που είναι και το ζητούμενο για τους επαγγελματίες όλων των κλάδων. Τα networks έχουν εξελιχθεί σε μία από τις δημοφιλέστερες μεθόδους δικτύωσης, γνωριμιών και ανεύρεσης εργασίας και χρησιμοποιούνται από εκατομμύρια ανθρώπους. Παράλληλα, ολοένα και περισσότερες εταιρίες καταφεύγουν σε ιστοσελίδες δικτύωσης προκειμένου να προσλάβουν προσωπικό.
Οι εφαρμογές της θεωρίας αυτής, όμως, δε σταματούν εδώ. Ελέγχοντας τη ροή της πληροφορίας μπορείς να βγάλεις διάφορα συμπεράσματα για τον τρόπο που εξελίσσονται οι ιδέες, για την επίδρασή τους, το χρόνο και τη γεωγραφική ή πολιτισμική κατανομή διάδοσης, το βαθμό αποδοχής κ.ά.
Η θεωρία δικτύων, άλλωστε, αποτελεί το σημαντικότερο, ίσως, εργαλείο που χρησιμοποιείται στις ανθρωπιστικές επιστήμες. Αφορά στην αναπαράσταση της κοινωνικής ζωής με τη μορφή ενός δικτύου με τελείες και γραμμές. Οι τελείες αντιπροσωπεύουν τα άτομα ή τις ομάδες και οι γραμμές τις σχέσεις μεταξύ τους. Έτσι, η ανθρώπινη συμπεριφορά εξηγείται από τον τρόπο που συνδέονται οι άνθρωποι και οι ομάδες μεταξύ τους, παρά από τις συμπεριφορές των ίδιων των ατόμων.
Το μοντέλο αυτό εστιάζει στην αλληλεπίδραση των ανθρωπίνων σχέσεων, δε χρειάζεται να λάβει υπόψη τα δεδομένα των ατόμων, όπως κοινωνική θέση, οικονομική κατάσταση κτλ. και μπορεί να αναδείξει την κοινωνική διαστρωμάτωση μεταβαλλόμενη με το χρόνο, αλλά και με τη σχέση εξουσίας μεταξύ των ατόμων, μελετώντας τις αλλαγές στις σχέσεις των δικτύων. Αυτό που ενδιαφέρει, δηλαδή, είναι ο τρόπος που λειτουργεί το δίκτυο και όχι κάποιο μεμονωμένο άτομο ή ομάδα.
Γνωρίζουμε πως όλοι οι άνθρωποι συνδέονται μ’ έναν τόσο μικρό αριθμό συνδέσμων και μπορείς με τις κατάλληλες επιλογές να βρεθείς πολύ σύντομα με όποιον επιθυμείς, μπορούμε επομένως να φανταστούμε πόσο εύκολα μπορούν τα πάντα να συνδέονται. Ιδέες, νοοτροπίες, κοινωνικές αλλαγές, επιδημίες, οικονομία, ό,τι μπορείτε να φανταστείτε που δημιουργείται ή αλληλεπιδρά με τον ανθρώπινο παράγοντα, όσο μακριά κι αν βρίσκεται, γεωγραφικά, πολιτισμικά, ιδεολογικά ακόμη και χρονικά είναι εν δυνάμει κοντά μας.
…και είναι φυσικό, ειδικά αν δούμε τον κόσμο όπως η θεωρία του Χάους μας τον παρουσιάζει να είναι … φρακταλικός, όπου τα πάντα συνδέονται με τα πάντα και σε πάμπολλες πραγματικότητες, χαοτικά και καθόλου τυχαία.
terrapapers.com
ntokoumentagr.blogspot.gr
