Πέμπτη 3 Απριλίου 2014

Πόσο μεγάλη απειλή είμαστε για τη Γη;

  

 Μία μαγευτική παραλία στις ΗΠΑ και ένα σκουλήκι που επαναδιεκδικεί το σπίτι του μας θυμίζουν ότι, όχι μόνο δεν μπορούμε να τα βάλουμε με τη φύση, αλλά και ότι, μάλλον, δεν μας χρειάζεται για να τη σώσουμε. Ίσως το σύνθημα "Σώστε τη Γη" να πρέπει να αντικατασταθεί από ένα πιο ειλικρινές: "Σώστε τον άνθρωπο".

“Σώστε τη Γη”. Το σύνθημα των απανταχού οικολόγων. Και όχι μόνο. Τελευταία, το παρασύνθημα και των πολιτικών. Ακούγεται ωραίο. Κυρίως, ευσυνείδητο. Άλλωστε, ο άνθρωπος, είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες πάνω στον πλανήτη. Από όπου περάσει αφήνει το σημάδι του. Και το πρόβλημα είναι ότι, συνήθως, δεν είναι όμορφο.

Πόσο, όμως, ειλικρινές είναι το συγκεκριμένο μότο; “Σώστε τη Γη”. Χρειάζεται κάποιον από εμάς για να σωθεί ή να υπάρχει; Μπορούμε, αλήθεια, να σώσουμε τον πλανήτη; Ή τη φύση; Όχι. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να σώσουμε τη δική μας φύση, το περιβάλλον στο οποίο μπορούμε να υπάρχουμε, να ζούμε και να εξελισσόμαστε.

“Σώστε το περιβάλλον μας”. Αυτό, ναι, είναι ένα αληθινό σύνθημα. Ακόμα πιο ειλικρινές θα ήταν το “Σώστε τον άνθρωπο”. Άμεσο, ευθύ και ουσιαστικό.

Αφού, τελικά, τον εαυτό μας, το είδος μας είναι που “πληγώνουμε” με την περιβαλλοντολογική ασυνειδησία μας. Εκτός αν είμαστε τόσο υπερόπτες που πιστεύουμε ότι δεν έχουμε να φοβόμαστε κανέναν και τίποτα.

Ξεχνάμε, καμιά φορά, ότι ο άνθρωπος είναι υποσύνολο του συνόλου που ονομάζουμε φύση και όχι το αντίθετο. Η φύση είναι πολύ ισχυρότερη και μεγαλύτερη, σαν οντότητα, από εμάς. Μας παίζει στα δάχτυλα. Ίσως, καμιά φορά, να μας αφήνει να πιστεύουμε ότι ελέγχουμε την κατάσταση. Σύντομα, όμως, μας προσγειώνει στην πραγματικότητα.

Ο ομορφότερος σκουπιδότοπος στον κόσμο

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά παραδείγματα του παραπάνω είναι μία παραλία, στο Fort Bragg της Καλιφόρνια. Όχι και τόσο παλιά, η συγκεκριμένη παραλία ήταν, κυριολεκτικά, ένας σκουπιδότοπος. Τότε, δεν υπήρχε, στην περιοχή, οργανωμένη συλλογή απορριμμάτων και οι κάτοικοι θεώρησαν ότι η λύση είναι να πετάνε τα σκουπίδια τους στην παραλία.

Και το έκαναν με... μεγάλο ζήλο. Οικιακές συσκευές, άδεια μπουκάλια και τενεκεδάκια, ακόμα και ολόκληρα αυτοκίνητα έβρισκαν τον δρόμο τους μέχρι την παραλία, η οποία απέκτησε και όνομα για να ταιριάζει με τον νέο της ρόλο: Χωματερή. Τι κι αν μπροστά της απλωνόταν η θάλασσα και ο ωκεανός; Ο άνθρωπος είχε αποφασίσει.

Στα τέλη της δεκαετίας του '60, ο δήμος του Fort Bragg και η Επιτροπή Υδάτινων Πόρων της Καλιφόρνια, αποφάσισαν, επιτέλους, να απαγορεύσουν τη χρησιμοποίηση της παραλίας σαν σκουπιδότοπο. Και η φύση βρήκε την ευκαιρία της να μας θυμίσει ποιος είναι το αφεντικό και να μας δείξει πως μπορεί να κάνει θαύματα.
Στις επόμενες δεκαετίες, αφού τα απορρίμματα έπαψαν να ανανεώνονται, τα κύματα κατάφεραν να καθαρίσουν εντελώς τον χώρο, διαλύοντας όλα τα σκουπίδια. Άφησαν μόνο εκείνα που ήταν φτιαγμένα από γυαλί και πηλό. Και τα “χάιδεψαν” με τρόπο, ώστε να μετατραπούν στα μικρά, λεία και πολύχρωμα κομματάκια γυαλιού της θάλασσας που βλέπετε στις φωτογραφίες δεξιά.

Το όνομα της Χωματερής δεν άργησε να αλλάξει ξανά. Glass Beach ή Παραλία του Γυαλιού. Στις αρχές της χιλιετίας ενσωματώθηκε στο Κρατικό Πάρκο MacKerricher και από τότε είναι πόλος έλξης για τουρίστες από κάθε γωνιά του κόσμου. Μια συνεχής υπενθύμιση της δύναμης της φύσης και του γεγονότος ότι μπορεί να πάρει κάθε “λάθος” μας και να το κάνει παιδί της.

Και επιμένουμε να μη δίνουμε σημασία στο γεγονός ότι η Γη, όχι μόνο προϋπήρχε της ύπαρξής μας, αλλά το πιθανότερο θα συνεχίσει να υπάρχει, ακόμα και όταν ο τελευταίος από εμάς θα έχει χαθεί. Η φύση βρίσκει τον τρόπο να ενσωματώνει τα πάντα. Η ζωή, σε νέες μορφές, προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες. Και η ομορφιά προκύπτει, ακόμα και εκεί που δεν το περιμένουμε.

Η εκδίκηση του ριζοσκώληκα

Σε τελική ανάλυση, η Γη μπορεί να υπάρχει χωρίς τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος χωρίς τη Γη, μάλλον θα δυσκολευτεί. Μιλήσαμε, ξανά, για την υπεροψία που μας οδηγεί στην πεποίθηση ότι μας αναλογεί κάποιου είδους “ιερό καθήκον” να σώσουμε τη ζωή στον πλανήτη ή την ίδια τη Γη, παρεμβαίνοντας στη φυσική διαδικασία, χωρίς σχέδιο και πλάνο.
Πόσο μεγάλη απειλή είμαστε για τη Γη;
Όπως για παράδειγμα, όταν ανακαλύψαμε, το 1996, ότι ένα γενετικά τροποποιημένο είδος καλαμποκιού (Bt), το οποίο περιέχει το γονίδιο Bacillus thuringienesis, αντιστέκεται στους ριζοσκώληκες του αραβοσίτου και βαλθήκαμε να καλλιεργούμε μόνο αυτό, ώστε τα ενοχλητικά παράσιτα να μην στέκουν εμπόδιο στην παραγωγική διαδικασία.

Ας προειδοποιούσε η επιστημονική κοινότητα ότι πρέπει να παρθούν και άλλα μέτρα. Ότι αν δεν δημιουργηθούν καλλιέργειες κανονικού καλαμποκιού, για να έχουν τα παράσιτα ένα περιβάλλον να ζουν, παραμένοντας ευάλωτα στο γονίδιο Bt, αργά ή γρήγορα θα ανέπτυσσαν άμυνες απέναντί του, αφού τα αναγκάσαμε να βρουν τρόπο να συζούν μαζί του.

Καλλιεργητές, εταιρείες και ρυθμιστικές αρχές δεν άκουγαν κανένα, πιθανότατα τυφλωμένοι και από τα κέρδη που έφερε το “αόρατο” καλαμπόκι. Κάπως έτσι, στις ΗΠΑ, μία από τις μεγαλύτερες παραγωγούς καλαμποκιού, τα τρία τέταρτα των καλλιεργειών αποτελούνται από το είδος Bt. Τώρα, όμως, οι ριζοσκώληκες αντεπιτίθενται.

Είπαμε, η φύση είναι ανίκητη. Όπως αναφέρεται σε πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών (ΗΠΑ), τα παράσιτα προσαρμόστηκαν, εξελίχθηκαν και επιστρέφουν για να διεκδικήσουν το σπίτι τους. Και τα φαινομενικά ανίκητα καλαμπόκια Bt είναι, τώρα, το καλύτερο γεύμα, με αποτέλεσμα οι παραγωγοί να τρέχουν και να μην φτάνουν.

Σε αυτό το παιχνίδι σημειώσατε διπλό

Προσοχή. Τα παραπάνω δεν γράφονται με σκοπό να σταματήσουμε να νοιαζόμαστε για το περιβάλλον και τον πλανήτη μας. Γράφτηκαν για να μας δείξουν ποιους, ακριβώς, πληγώνουμε, όταν αδιαφορούμε για το αποτύπωμά μας σε αυτή τη Γη. Εμάς. 'Ισως, έτσι, ασχοληθούν περισσότεροι με κάτι που μας αφορά άμεσα.

Γιατί, όπως γίνεται αντιληπτό, αν το παιχνίδι άνθρωπος εναντίον φύσης ήταν στο στοίχημα θα έπρεπε, μάλλον, να ποντάρουμε στο διπλό. Ο πλανήτης, η φύση, το σύμπαν υπάρχει εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια. Μας γέννησε και σε μία στιγμή μπορεί να μας σβήσει. Ας δείξουμε λίγη ταπεινότητα. Δεν είμαστε τόσο μεγάλη απειλή όσο νομίζουμε. Αν είναι κάτι που πρέπει να σώσουμε από εμάς είναι τους ίδιους τους εαυτούς μας.


















pathfinder.gr

ntokoumentagr.blogspot.gr