Ο ψυχολόγος Φίλιπ Ζιμπάρντο διατείνεται πως η ευτυχία και η επιτυχία
έχουν τη ρίζα τους σ' ένα στοιχείο του χαρακτήρα που οι περισσότεροι
επιλέγουμε να αγνοούμε: στον τρόπο που προσανατολιζόμαστε σε σχέση με το
παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.
Μας προτείνει να επανακαθορίσουμε την άποψή μας για τη σχέση μας με το χρόνο ως ένα πρώτο βήμα για να βελτιώσουμε τη ζωή μας.
Θέλω να μοιραστώ μαζί σας κάποιες σκέψεις σχετικά με την κρυφή δύναμη του χρόνου, σε ελάχιστο χρόνο.
(Βίντεο στην οθόνη): ΟΚ. Το χρονόμετρο παρακαλώ. 30 δεύτερα, στούντιο. Ησυχία. Ήρεμα."It's about time." Τελευταία σεκάνς. Λήψη νούμερο ένα. 15 δεύτερα, Στούντιο. 10, εννέα, οκτώ, επτά, έξι, πέντε, τέσσερα, τρια, δύο...
Φίλιπ Ζιμπάρντο: Ας συντονιστούμε με το βαθύτερο ήθος της κουβεντούλας που βάζει σε πειρασμό τον Αδάμ. "Έλα Αδαμάκο, μη γίνεσαι ξενέρωτος. Πάρε μα δαγκωνιά. Εγώ πήρα.Μια δαγκωνίτσα μόνο, Αδάμ. Μην την αφήνεις μόνη της την Ευούλα." "Δεν ξέρω, ρε παιδιά.Δε θέλω να βρω και το μπελά μου. Εντάξει. Μια δαγκωνιά μόνο. Τι στο δαίμονα! Δε χάλασε κι ο κόσμος!" (Γέλια)
Η ζωή είναι ένας πειρασμός. Η ζωή είναι παραχωρήσεις, αντιστάσεις, ναι, όχι, τώρα, αργότερα, παρόρμηση, στοχασμός, επικέντρωση στο παρόν και επικέντρωση στο μέλλον. Οι υποσχέσεις αγνότητας πέφτουν θύματα στο βωμό του στιγμιαίου πάθους.
Τα κορίτσια σε εφηβεία που ορκίστηκαν αποχή απ' το σεξ και παρθενία μέχρι το γάμο - σ΄ ευχαριστούμε Τζωρτζ Μπους - σε ποσοστό 60% ενέδωσαν στον πειρασμό του σεξ μέσα στον πρώτο χρόνο. Τα περισσότερα απ' αυτά χωρίς αντισυλληπτική προφύλαξη. Μάλιστα! Αυτά όσον αφορά τις υποσχέσεις.
Τώρα, ένα πείραμα. Ας βάλουμε στον πειρασμό τετράχρονα παιδάκια - μ' ένα κέρασμα.Μπορούν να φάνε ένα λουκούμι τώρα αμέσως, ή, αν περιμένουν μέχρι να γυρίσει ο πειραματιστής, μπορούνε να πάρουν δύο. Φυσικά συμφέρει, αν σου αρέσουν τα λουκούμια, να περιμένεις. Αυτό που συμβαίνει στην πράξη είναι οτι τα 2/3 των παιδιών ενδίδουν στον πειρασμό. Δε μπορούν να περιμένουν. Το υπόλοιπο 1/3 περιμένει. Αντιστέκονται στον πειρασμό. Αναβάλλουν για αργότερα.
Ο Γουόλτερ Μισέλ, συνάδελφος στο Στάνφορντ, ξαναβρήκε αυτά τα παιδιά 14 χρόνια αργότερα, και προσπάθησε να καταλάβει πόσο διαφορετικά είχαν εξελιχθεί. Ανακάλυψε τεράστιες διαφορές μεταξύ των παιδιών που είχαν αντισταθεί και αυτών που είχαν ενδώσει - σε πολλά επίπεδα. Τα παιδιά που είχαν αντισταθεί πέτυχαν σκορ 250 μονάδων περισσότερο στο τεστ SAT (εξετάσεις για εισαγωγή σε Αμερικανικά πανεπιστήμια.)Τεράστια διαφορά! Κάτι σαν μια εντελώς διαφορετική διαβάθμιση υπολογισμού του IQ.Αντιμετώπισαν λιγότερα προβλήματα και ήταν καλύτεροι φοιτητές. Είχαν αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα. Και το σημαντικό για μένα, το σημαντικό για σας, είναι οτι αυτά τα παιδιά ήταν εστιασμένα στο μέλλον, όχι στο παρόν.
Τι είναι, λοιπόν, η χρονική οπτική; Γι αυτό θα μιλήσω σήμερα. Χρονική οπτική είναι η μελέτη του πώς τα άτομα, όλοι μας, κατανέμουν τη ροή των εμπειριών τους σε ζώνες χρόνου ή χρονικές κατηγορίες. Αυτό γίνεται αυτομάτως και όχι συνειδητά. Αυτές οι ζώνες ποικίλλουν από πολιτισμό σε πολιτισμό, από έθνος σε έθνος από άτομο σε άτομο, μεταξύ κοινωνικών τάξεων, μεταξύ ανθρώπων με διαφορετικό μορφωτικό επίπεδο. Το πρόβλημα είναι οτι αυτές οι ζώνες μπορεί να ωθηθούν σε άκρα, καθώς μαθαίνετε να υπερχρησιμοποιείτε κάποιες και να υποχρησιμοποιείτε άλλες
Τί καθορίζει οποιεσδήποτε αποφάσεις παίρνετε; Παίρνετε αποφάσεις και με βάση αυτές ενεργείτε. Για κάποιους ανθρώπους το καθοριστικό είναι η παρούσα τους κατάσταση - το πώς ενεργούν οι άλλοι καθώς επίσης και τα συναισθήματά τους, Αυτούς του ανθρώπους, που παίρνουν αποφάσεις σ΄αυτό το πλαίσιο, ας τους χαρακτηρίσουμε ως 'οι προσανατολισμένοι στο παρόν.' Επειδή εστιάζονται στο τώρα.
Για άλλους, το παρόν δεν παίζει κανένα ρόλο. Γι αυτούς εκείνο που μετράει πάντα είναι το "Τί ομοιότητες έχει αυτό που βιώνω με ό,τι βίωσα στο παρελθόν;" Κατ' αυτό τον τρόπο οι αποφάσεις τους βασίζονται σε μνήμες απ' το περελθόν. Ας χαρακτηρίσουμε αυτούς τους ανθρώπους "οι προσανατολισμένοι στο παρελθόν."
Για άλλους δεν είναι ούτε το παρελθόν, ούτε το παρόν, είναι μόνο το μέλλον. Εστιάζουν πάντα στις πιθανές συνέπειες. Ανάλυση κόστους-οφέλους. Ας τους χαρακτηρίσουμε "οι προσανατολισμένοι στο μέλλον." Εστιάζουν σ' αυτό που θα συμβεί.
Διατυπώνω, λοιπόν, την άποψη οτι το παράδοξο του χρόνου, το παράδοξο της χρονικής προοπτικής, είναι κάτι που επηρεάζει όλες τις αποφάσεις που παίρνετε και το οποίο δεν συνειδητοποιείτε στο ελάχιστο. Δεν έχετε, δηλαδή, συνείδηση του πόσο ενεργούν μέσα σαςαυτές οι χρονικές ζώνες. Στην πραγματικότητα υπάρχουν έξι τέτοιες. Υπάρχουν δυο τρόποι προσανατολισμού στο παρόν. Δυο τρόποι προσανατολισμού στο παρελθόν και δυο προσανατολισμού στο μέλλον. Μπορεί να εστιάζετε θετικά στο παρελθόν, ή αρνητικά στο παρελθόν. Μπορεί να αποβλέπετε σ' ένα ηδονιστικό παρόν, δηλαδή να εστιάζετε στις απολαύσεις της ζωής, ή σ' ένα μοιρολατρικό παρόν. Δεν έχει σημασία. Η ζωή σας είναι υπό έλεγχο. Μπορεί να εστιάζεστε στο μέλλον, να βάζετε στόχους. Ή μπορεί να εστιάζετε σ' ένα υπερβατικό μέλλον: σε μια μετά θάνατο ζωή. Η ικανότητα να αναπροσαρμόζετε τη χρονική σας προοπτική χαλαρά ανάλογα με τις απαιτήσεις των καταστάσεων, είναι αυτό που πρέπει να αναπτύξετε..
Αρα, λοιπόν - στα γρήγορα - ποιο είναι το βέλτιστο προφίλ όσον αφορά το χρόνο; Υψηλό σε θετική εστίαση στο παρελθόν. Μέτρια υψηλό σε εστίαση στο μέλλον. Μέτριο σε εστίαση στο ηδονιστικό παρόν. Και πάντα χαμηλό σε εστίαση στο αρνητικό παρελθόν και στο μοιρολατρικό παρόν. Αρα ο βέλτιστος συνδυασμός προέρχεται από το παρελθόν - το θετικό παρελθόν σας δίνει ρίζες. Σύνδεση με την οικογένειά σας, την ταυτότητα και τον εαυτό σας.Η εστίαση στο μέλλον σας δίνει φτερά για να υψωθείτε σε νέους ορίζοντες, να αντιμετωπίσετε νέες προκλήσεις. Αυτό που παίρνετε από την εστίαση στο ηδονιστικό παρόν είναι ενέργεια, ενέργεια να για να εξερευνήσετε τον εαυτό σας, άλλους τόπους, ανθρώπους, τον αισθησιασμό.
Η υπερβολική εστίαση σε οποιαδήποτε διάσταση του χρόνου είναι περισσότερο αρνητική απ' ό,τι θετική. Σε τι θυσίες υποβάλλει η προσπάθεια για μελλοντική επιτυχία; Σε θυσία του χρόνου για την οικογένεια, του χρόνου για φιλίες. Του χρόνου για διασκέδαση. Στη θυσία προσωπικών απολαύσεων. Στυ θυσία χρόνου για χόμπι. Και θυσία χρόνου για ύπνο. Άρα επηρρεάζει και την υγεία. Κι έτσι ζούμε για να δουλεύουμε, για επιτυχία, για επιρροή. Είμαι σίγουρος οτι αυτό κάτι λέει σε μερικούς απ' τους θαμώνες του TED. (Γέλια)
Σίγουρα κάτι έλεγε σ' εμένα. Μεγάλωσα φτωχόπαιδο στο γκέττο του Νότιου Μπρονξ σε οικογένεια Σικελών. Όλοι ζούσαν στο παρελθόν και στο παρόν. Εδώ βρίσκομαι τώρα ως ένα άτομο εστιασμένο στο μέλλον που τα είδε όλα, που έκανε όλες αυτές τις θυσίες επειδή βρέθηκαν στο δρόμο μου δάσκαλοι που με προσανατόλισαν προς το μέλλον. Που μου είπαν να μη φάω το λουκούμι, γιατί αν περίμενα θα έπαιρνα δύο, μέχρι που έμαθα να ισορροπώ.Πρόσθεσα ηδονιστικό παρόν. Πρόσθεσα εστίαση στο θετικό παρελθόν. Κι έτσι, στα 76 μου, έχω περισσότερη ενέργεια από άλλοτε, είμαι πιο παραγωγικός, και είμαι πιο ευτυχισμένος από κάθε άλλη φορά στο παρελθόν.
Σας λέω μόνο οτι εφαρμόζουμε αυτή την προσέγγιση σε πολλά προβλήματα παγκόσμιας σημασίας, αλλάζουμε τα ποσοστά των παιδιών που παρατάνε το σχολείο, αντιμετωπίζουμε τις εξαρτήσεις από ουσίες, βελτιώνουμε την υγεία των εφήβων, θεραπεύουμε βετεράνους πολέμου που πάσχουν από Διαταραχή Μετατραυματικού Άγχους μέσω χρονικών μεταφορών προωθούμε τη βιωσιμότητα και την εξοικονόμηση ενέργειας, μειώνουμε τη διακοπή παρακολούθησης στα προγράμματα επανένταξης κατά 50% επαναπροσδιορίζουμε την αντίληψη σχετικά με τους τρομοκράτες επιθέσεων αυτοκτονίας, και επενεργούμε στις οικογενειακές συγκρούσεις όπου υπεισέρχονται αντιτιθέμενες προσλήψεις της χρονικής διάστασης.
Θέλω λοιπόν να καταλήξω με το εξής: πολλά από τα μυστήρια της ζωής είναι δυνατόν να λυθούν αν αποκτήσουμε συνείδηση της στάσης που έχουμε απέναντι στο χρόνο και πως τον αντιλαμβάνονται οι άλλοι Η σύλληψη είναι πολύ απλή, οφθαλμοφανής, αλλά θεωρώ οτι τα επακόλουθα έχουν μεγάλη βαρύτητα. Σας ευχαριστώ πολύ. (Χειροκροτήματα)
Αντικλείδι
ramnousia.com
ntokoumentagr.blogspot.gr
